«ΕΛΛΑΣ-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό», του Βαγγέλη Γεωργίου

Ανοίγοντας τον Φάκελο «ένταξη στην ΕΟΚ», 40 χρόνια μετά – Τα στρατηγικά ψέματα, η διπλωματία, οι εκβιασμοί και οι απογοητεύσεις

Το ερώτημα ήταν ξεκάθαρο: Τι θα έκαναν οι Ευρωπαίοι –δηλαδή η ΕΟΚ/Ε.Ε.‒ αν η Ελλάδα, όντας μέλος της, δεχόταν τουρκική επίθεση; Κάποιοι στην Αθήνα, τη δεκαετία του 1970, είχαν την απάντηση εύκολη: «Εάν ένα από τα μέλη της Κοινότητας επρόκειτο να υποστεί έξωθεν επίθεση, τα υπόλοιπα θα κινητοποιούντο υπέρ αυτού κατά ποικίλους τρόπους και σε πλείονα επίπεδα» έγραφε μεγάλη εφημερίδα. «Η Ελλάδα αποκτά γερές πλάτες» ήταν οι παχιοί τίτλοι μιας άλλης. Η πορεία των εξελίξεων θα αποδείκνυε πως τέτοια δημοσιεύματα θα ισοδυναμούσαν με ένα είδος «προληπτικών» fake news.

Ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Γεωργίου στο βιβλίο «Ελλάς-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό» (εκδ. Ποιότητα), ύστερα από δημοσιογραφική έρευνα ετών, κατέγραψε μέσα από αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών, «Ιδρύματος Κωνσταντίνος Καραμανλής» και τον διεθνή Τύπο της δεκαετίας του 1970 τις μορφές εξαπάτησης των πρώτων μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων προκειμένου να ωθηθεί όπως-όπως η ένταξη για το «καλό της εθνικής άμυνας». Ήδη από την περίοδο της Χούντας, οι συνταγματάρχες φρόντισαν να κρατήσουν εξαιρετικές σχέσεις με τα κράτη μέλη της ΕΟΚ.

Ο συγγραφέας αξιοποίησε και οπτικοποίησε, μάλιστα πρωτότυπα στατιστικά δεδομένα για τις ελληνικές πολιτικές επιδόσεις μέσα από στοιχεία φορέων του εσωτερικού και του εξωτερικού, αλλά και τις τουρκικές στρατιωτικές παραβιάσεις από τη δεκαετία του 1980 έως σήμερα. Η εικόνα είναι εντυπωσιακή.

Ποια μέσα χρησιμοποίησαν οι κυβερνώντες για να καταφέρουν να φτάσουν στο Ζάππειο το 1981; Πόσο ειλικρινείς ήταν οι Έλληνες πολιτικοί και διπλωμάτες έναντι των Ελλήνων ψηφοφόρων και τι κρύβανε; Από στόμα Έλληνα υπουργού εκστομίστηκε, μάλιστα, ότι «ακόμα και μηδενικά να ήταν τα οφέλη» για την Ελλάδα έπρεπε να μπει η χώρα στην ΕΟΚ.

Τι απειλές εκτόξευαν οι Ευρωπαίοι; Ενδεικτικά, Έλληνας διπλωμάτης είχε εξοργιστεί από Ευρωπαίο Επίτροπο, καθώς μεταξύ άλλων μιλώντας για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο έκανε λόγο για «συναισθηματικές εκρήξεις» στην Ελλάδα, που οδήγησαν στο να θεωρηθούν ΗΠΑ ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Περιπτώσεις, όπως εκείνη του Λεωνίδα Κύρκου που θύμωνε όταν ενώ οι Έλληνες διαμαρτύρονταν στους Ευρωπαίους για το Κυπριακό, οι τελευταίαοι υπέκφευγαν θέτοντας θέμα «αντιρρησιών συνείδησης» στην Ελλάδα.

Το Βερολίνο, ειδικά πόνταρε ότι με την ένταξη των Ελλήνων, η ΕΟΚ θα έκανε την Ελλάδα «να μην δίνει υπερβολική σημασία σε ορισμένες τουρκικές ενέργειες».

Στις διαπραγματεύσεις οι Έλληνες ήταν τόσο «γενναιόδωροι» που όπως αναφέρει ο συγγραφέας, ο «ενδοτισμός υους τρόμαξε ακόμα και τον υφυπουργό Εξωτερικών της Δανίας Jens Christensen, που φαίνεται δεν άντεξε και έδωσε φιλική συμβουλή στους Έλληνες: βρε παιδιά [δική μου έμφαση] “μην προβαίνετε σε παραχωρήσεις για χάρη της ταχύτερης περάτωσης των διαπραγματεύσεων, τα ίδια λάθη έκανε και η χώρα μου λίγα χρόνια πριν…».

Η έρευνα καταγράφει μέσα από απόρρητα έγγραφα την στάση των ΗΠΑ, αλλά και της ΕΣΣΔ έναντι της ένταξης με φόντο τον ψυχροπολεμικό ανταγωνισμό.

Ίσως το σημαντικότερο, τι συνέβαινε στην τουρκική κοινωνία τη στιγμή που οι ελληνικές κυβερνήσεις επεδίωκαν την ένταξη; Την ώρα που οι ελληνικές ελίτ ήταν πεπεισμένες ότι η Ελλάδα θα «κέρδιζε», στην Τουρκία στάθμιζαν εξαιρετικά προσεκτικά τις σχέσεις με την ΕΟΚ και παράλληλα εκμεταλλεύονταν επιδέξια τις ελληνικές προσπάθειες για ένταξη.

Εντέλει, η Ελλάδα εξασφαλίστηκε έναντι της Τουρκίας με την ένταξη; Όπως σχολιάζει, μεταξύ άλλων, ο δημοσιογράφος Αντώνης Παπαγιαννίδης, που ειδικεύεται στα ευρωπαϊκά θέματα «πρόκειται για ένα βιβλίο που, ακριβώς επειδή ανασύρει και αξιοποιεί πρωτογενές υλικό, προσλαμβάνει ένα στοιχείο βουβής αποκαρδίωσης, στιγμές-στιγμές οργής» και συμπληρώνει πως πρόκειται για «παράτολμο, αλλά και πολύτιμο το εγχείρημα του Β. Γεωργίου στο “Ελλάς-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό”. Διαβάστε ψύχραιμα!».