Έχουμε πειστεί ως κοινωνία για την αναγκαιότητα της μάσκας;

maskes-koronoios

Μάσκα: Να την παινεύεις, αλλά να μην την φοράς;

Άρθρο του inside story – Τάσος Τέλλογλου

Η «μάχη της μάσκας», που άρχισε αυτήν την εβδομάδα επίσημα με το άνοιγμα των σχολικών μονάδων, έχει τις ρίζες της σε βαθύτερες συμπεριφορές στο εξάμηνο της πανδημίας στη χώρα μας.

Στη συνέντευξή του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 13 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι οι αρνητές της χρήσης μάσκας είναι λίγοι σε σχέση με εκείνους που δε θέλουν να κάνουν το εμβόλιο. 

Καταγραφές, όμως, του inside story, τον τελευταίο ενάμιση μήνα στην Αθήνα και την επαρχία, δείχνουν ότι ακόμα και εκείνοι που υποστηρίζουν την ανάγκη χρήσης μάσκας, άλλα λένε και άλλα κάνουν στην πράξη. Πρόκειται για μια συμπεριφορά που μπορεί να ενισχύει το κίνημα που αντιστρατεύεται τη γενική χρήση της μάσκας. Αυτή η σχετικότητα στην εφαρμογή του μέτρου της μάσκας συνδέεται αφενός με την εντελώς διαφορετική ευρωπαϊκή παράδοση στην ατομική προστασία στόματος-μύτης (σε σχέση με τους Ασιάτες), αλλά και με την «καθυστερημένη» ανακάλυψη από την επιστημονική κοινότητα της χρησιμότητας της μάσκας, ιδίως στην Ευρώπη.

Τα διεθνή πήγαιν-έλα

H σχετική δημοσίευση του επιστημονικού περιοδικού Lancet για την αναγκαιότητα της μάσκας έγινε την 1η Ιουνίου 2020 και οδήγησε στην αλλαγή της θέσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που προηγουμένως εξέφραζε περισσότερες επιφυλάξεις στη χρήση αυτού του μέσου προστασίας. Η στροφή του ΠΟΥ συνέπεσε μάλιστα και με την ανάκληση μιας κορεατικής μελέτης, που είχε δημοσιευθεί σε άλλο επιστημονικό περιοδικό, σύμφωνα με την οποίαν οι μάσκες δεν σταματούν τη διάδοση του κορονοϊού όταν ο ασθενής βήχει. Η γνώμη των ειδικών από την Ασία είναι βαρύνουσα στην παγκόσμια συζήτηση για τις μάσκες, καθώς οι Ασιάτες εξαιτίας των προηγούμενων δύο ιών που ξεκίνησαν από την Κίνα, της γρίπης και του πρώτου Sars-Cov, διαθέτουν μια πολύ μεγαλύτερη εμπειρία στην χρήση μέσων ατομικής προστασίας σε σχέση με τους Ευρωπαίους η τους Αμερικανούς, που θεωρούν τη μάσκα ως περιορισμό της ελευθερίας τους.

Σε κάποιες χώρες που αντιμετώπισαν πετυχημένα το πρώτο κύμα του κορονοϊού, όπως το Ισραήλ, και επέβαλαν την χρήση μάσκας στον γενικό πληθυσμό, δημιουργήθηκαν μάσκες από χρυσό και διαμάντια η μάσκες με τις οποίες θα μπορούσε κανείς να τρώει ταυτόχρονα. Παρόλα αυτά η συμπεριφορά των ανθρώπων δεν άλλαξε. Πολλοί μίσησαν τη χρήση μάσκας, θεώρησαν ότι στρέφεται μονόπλευρα κατά των θρησκεομένων και αρνούνται να εφαρμόσουν τις κρατικές οδηγίες (κάτι που αποτελεί έτσι κι αλλιώς ένα πολιτιστικό πρόβλημα για τους ορθοδόξους στο Ισραήλ). Περίοπτη θέση κατέχει ο υπερ-ορθόδοξος δήμος του Μπνέϊ Μπρακ.

Αυτό δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Στην επιδημία της ισπανικής γρίπης του 1918, ένα από τα μεγαλύτερα κινήματα κατά της μάσκας, η Λίγκα κατά της Μάσκας, δραστηριοποιήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο με επιχειρήματα (συχνά με τη συνδρομή επιστημόνων) εναντίον της μάσκας, έως ότου ο αριθμός των προσβεβλημένων από τη γρίπη στην πόλη έφτασε τις 45.000 ανθρώπους. Τότε τα πράγματα άλλαξαν.

Η «Λίγκα κατά της Μάσκας» ιδρύθηκε το 1919 στο Σαν Φρανσίσκο
Πιστοί και άπιστοι στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, αμέσως μετά την είσοδο της χώρα στο lockdown, ρώτησα επτά μέλη της επιτροπής των επιστημόνων γιατί δεν καθίσταται υποχρεωτική η χρήση της μάσκας στον γενικό πληθυσμό. Η απάντηση των πέντε ήταν αφοπλιστική: «Διότι δεν έχουμε αρκετές μάσκες, ούτε μπορούμε να βρούμε». Μόνο ο Σωτήρης Τσιόδρας και ένας ακόμα συνάδελφός του επιχειρηματολόγησαν διαφορετικά: «Διότι δίνει ένα ψευδές αίσθημα ασφαλείας».

Την εβδομάδα που μας πέρασε, η επιτροπή της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας που έκρινε τις προσφορές για τις μάσκες στα σχολεία «έκοψε» πέντε από αυτές, με αποτέλεσμα να μην καλυφθεί ολόκληρος ο αριθμός που ζητούσε. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου, δήμαρχος Τρικάλων, διευκρίνισε πως «οι πέντε εταιρείες δεν ανταποκρίθηκαν στις τεχνικές προδιαγραφές». Σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, μία εταιρεία δεν είχε παραδώσει δείγμα 100% βαμβακερό, ενώ τέσσερις άλλες χρησιμοποίησαν ύφασμα με αραιότερη πλέξη.

Σύμφωνα με άλλες πηγές, το γραφείο του πρωθυπουργού απέστειλε στο υπουργείο Υγείας (Γ. Γρ. Δημόσιας Υγείας) σχέδιο προμήθειας μασκών που θα χρηματοδοτείτο από ιδιώτες χορηγούς και θα υλοποιείτο από το υπουργείο Υγείας, το οποίο κοινοποιήθηκε στο υπουργείο Εσωτερικών (υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος). Η προκήρυξη αυτή διαμορφώθηκε και κοινοποιήθηκε στην ΚΕΔΕ, διαχωρίζοντας τις μάσκες σε κατάλληλες για παιδιά μέχρι 10 ετών και πάνω από 10 έτη. Όμως ήταν έτσι γραμμένη που η έκταση του καλύμματος προσώπου-μύτης να αφορά το ύφασμα που θα χρησιμοποιείτο και όχι το έτοιμο προϊόν (μάσκα). Έτσι τελικά από τις 13 εταιρείες που κατασκεύασαν και παρέδωσαν προϊόν, όσες είχαν εμπειρία από προηγούμενη κατασκευή μάσκας ερμήνευσαν τις προδιαγραφές σωστά, οι υπόλοιπες όμως όχι. Με αποτέλεσμα ορισμένες από τις μάσκες που μοιράστηκαν να είναι μεγαλύτερου μεγέθους από το σωστό.

Έτσι, από μια χώρα όπου δεν φορούσε κανείς μάσκα στις αρχές Μαρτίου, κι όπου ιατροί και νοσηλευτές τις έψαχναν χωρίς να τις βρίσκουν πάντα, γίναμε μια χώρα όπου πρέπει να φορούν όλοι. Γίνεται αυτό;

Τις τελευταίες ημέρες χρειάσθηκε να επισκεφθώ γραφεία δημάρχων, βουλευτών, υπουργών, επιχειρηματιών. Εγώ ήμουν πάντα με μάσκα. Όταν μέναμε μόνοι, αρκετοί από αυτούς με ρωτούσαν με πραγματική απορία: «Τώρα θέλετε πραγματικά να βάλω μάσκα;». Τους έλεγα ότι κάπoιος είναι άρρωστος στην οικογένεια και κάνει θεραπείες και τότε έβαζαν μάσκα. Όχι πρόθυμα, το έκαναν γιατί αισθάνονταν άσχημα και από υποχρέωση προς τον συνομιλητή τους. Οι άνθρωποι λοιπόν που αποφασίζουν για τη μάσκα δεν τη φορούν σαν μέρος της καθημερινής τους εργασιακής ή άλλης ιεροτελεστίας. Έτσι αρχίζει η δεύτερη σεζόν του κορονοϊού στην Ελλάδα, με ένα «ζωτικό ψέμα» (που δεν υπήρχε ως τέτοιο την πρώτη φορά). Κι όμως περισσότεροι άνθρωποι στον δρόμο, στα μαγαζιά, στα σχολεία, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στον τόπο εργασίας φορούν μάσκες.

Ρώτησα έναν υπουργό της κυβέρνησης γιατί δεν έδειχνε προθυμία να φορέσει τη μάσκα. «Έρχεσαι εδώ για να μιλήσουμε. Ήδη όταν μιλάς δεν σε ακούω λόγω της μάσκας που φοράς και δεν θα με ακούς και εσύ αν μιλάω με τη μάσκα. Όσο μιλάω κινδυνεύω να σε κολλήσω αν είμαι άρρωστος, αν δεν μιλάω κινδυνεύεις λιγότερο, όμως παρόλα αυτά έρχεσαι για να μιλήσουμε και πρέπει να μιλήσουμε». Η απόστασή μας ήταν 1,5 μέτρο σε έναν καναπέ, αλλά πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι αυτό δεν φτάνει. Δεν υπάρχει πρακτικά γραφείο, όποια κι αν είναι η απόσταση, όπου κανείς μπορεί να είναι προφυλαγμένος από έναν άρρωστο συνομιλητή, αν δεν φοράει μάσκα. Νομίζετε ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε προσχηματικά επιχειρήματα; Μάλλον. Ακόμα κι αν κάποιος δν ακούει καλά, και η μάσκα κάνει τα πράγματα χειρότερα, λύσεις υπάρχουν. Το αμερικανικό κέντρο πρόληψης ασθενειών (CDC) έγραφε στις 19 Απριλίου 2020: «Άτομα που είναι κωφά ή βαρήκοα –ή εκείνα που φροντίζουν ή αλληλεπιδρούν με ένα άτομο με προβλήματα ακοής– μπορούν να μην φορούν μάσκες εάν βασίζονται στο διάβασμα των χειλιών για επικοινωνία. Σε αυτήν την περίπτωση, σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε μια διάφανη μάσκα. Εάν δεν υπάρχει διάφανη μάσκα, σκεφτείτε εάν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γραπτή επικοινωνία ή να μειώσετε τον θόρυβο του περιβάλλοντος χώρου, για να καταστήσετε δυνατή την επικοινωνία την ώρα που φοράτε μάσκα που μπλοκάρει τα χείλη σας».

Σε μία δημόσια αρχή που πήγα στην αρχή του μήνα, ο πρόεδρος με υποδέχθηκε στην αίθουσα σεμιναρίων. Η απόστασή μας ήταν 15 μέτρα, χωρίς μάσκα. Έπρεπε να φωνάζουμε, ενώ η συζήτησή μας ήταν εμπιστευτική. Δεν άκουγα το παραμικρό ευρισκόμενος στη μία άκρη της αίθουσας κι εκείνος στην άλλη. Του ζήτησα να τη συνεχίσουμε με μάσκα από τα 3-4 μέτρα.

Η διγλωσσία πάντως συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, με πρόσφατο παράδειγμα τα σχολεία. Στο τέλος της περασμένης εβδομάδας αυτά έλαβαν εγκύκλιο με την οποίαν απαγορεύεται η είσοδος παιδιού στην τάξη χωρίς μάσκα. Ο ίδιος όμως ο Σωτήρης Τσιόδρας τοποθέτησε το πράγμα σε κάπως διαφορετική βάση: «Να επιβραβεύουμε τα παιδιά αντί να τα τιμωρούμε».

Κρίσιμο θέμα και για τη φετινή σεζόν είναι ο εξοπλισμός νοσοκομείων αλλά και πρωτοβάθμιων μονάδων περίθαλψης με μάσκες.
Το υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, διαθέτει ένα μεγάλο στοκ ακόμα από τις προμήθειες της πρώτης περιόδου της καραντίνας, ενώ δύο μονάδες στη Λάρισα και τη Θράκη μπορούν να συμπληρώνουν τα κενά ανάμεσα σε προμήθειες από το εξωτερικό, κυρίως από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. «Το πρόβλημα με τους συναδέλφους μου», λέει στο inside story διευθυντής πνευμονολογικής κλινικής μεγάλου νοσοκομείου της Αττικής, «είναι να φορούν τη μάσκα όχι τόσο μέσα στο νοσοκομείο, όσο έξω από αυτό, όταν δεν τηρούνται οι αποστάσεις ή βρίσκονται μέσα σε κλειστό χώρο. Δε θα τους ξεχωρίσετε εύκολα από άλλους πολίτες που δεν είναι επαγγελματίες της υγείας. Ούτε και αυτοί έχουν πεισθεί απολύτως για τα πλεονεκτήματα της μάσκας, ειδικά όταν δεν κάνουν ιατρική πράξη».

 

Facebook Comments

POST A COMMENT.