Ο Σεπτέμβριος μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τη νόσο
Ο καρκίνος του προστάτη είναι από τις πιο συχνές κακοήθεις ασθένειες που προσβάλλουν τους άνδρες άνω των 50 ετών και μάλιστα σημειώνει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Υπολογίζεται ότι ποσοστό μεγαλύτερο από 15% των καρκίνων στους άνδρες αφορούν τον προστάτη, ενώ περίπου το 10% όσων προσβάλλονται καταλήγουν από τη νόσο.
Ο Σεπτέμβριος διεθνώς έχει καθιερωθεί ως μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την αξία της εξέτασης και πρόληψης για τον καρκίνο του προστάτη.
Ο προληπτικός έλεγχος με βασική εξέταση τα επίπεδα του PSA (Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (Prostate Specific Antigen) στον ορό θα έπρεπε να είναι στις προτεραιότητες κάθε άνδρα μετά την ηλικία των 45 ετών.
Τα επίπεδα του PSA στον ορό χρησιμοποιούνται κυρίως σαν προγνωστικός δείκτης αλλά και για την πρώιμη ανίχνευση και τον έλεγχο της θεραπείας ασθενών με καρκίνο του προστάτη, τη σταδιοποίηση του καρκίνου και την ανίχνευση της επανεμφάνισης του.
Στόχος της δημόσιας υγείας, όπως μας επισημαίνει ο ιατρός Ουρολόγος και Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, Θεόδωρος Αναγνώστου*, για τον προστάτη είναι να προλάβει την εκδήλωση της νόσου στον πληθυσμό. Συγκεκριμένα, η πρωτογενής πρόληψη αποσκοπεί στη μείωση της επίπτωσης του καρκίνου με την αποφυγή της έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες κάθε είδους, ενώ η δευτερογενής πρόληψη αποβλέπει στη μείωση της θνησιμότητας με την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου του πληθυσμού που κινδυνεύει να εμφανίσει τη νόσο.
Τι είναι το PSA
Το Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (Prostate Specific Antigen – PSA) είναι μια γλυκοπρωτείνη με 237 αμινοξέα που παράγεται από τα φυσιολογικά, τα καλοήθη και τα καρκινικά προστατικά επιθηλιακά κύτταρα. Η κύρια λειτουργία του είναι η υγροποίηση του σπέρματος. Βρίσκεται στο σπερματικό και προστατικό υγρό, στον ορό και στα ούρα.
Η εξέταση του PSA
Ο έλεγχος του PSA δημιούργησε πράγματι «επανάσταση», σχολιάζει ο κ. Αναγνώστου, καθώς περίπου διπλασίασε τα ποσοστά ανεύρεσης της νόσου, ενώ οι νέες αυτές διαγνώσεις ήταν πολύ έγκαιρες άρα και «εντοπισμένης νόσου».
Ο σχετικός κίνδυνος για να διαγνωσθεί ένας άνδρας με τη νόσο αυξήθηκε από 8% τη δεκαετία του΄80 σε 18% στη δεκαετία που διανύουμε.
Οι διαφορετικοί παράγοντες κινδύνου στους ασθενείς
Από μελέτες που έγιναν τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, διαπιστώθηκε ότι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση της νόσου είναι η διατροφή, η φυλή, το οικογενειακό ιστορικό, οι ορμονικοί παράγοντες, οι γενετικοί παράγοντες αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες. «Είναι σαφές», τονίζει ο κ. Αναγνώστου, «ότι τόσο διαφορετικοί ασθενείς έχουν δεν έχουν όμοιες ανάγκες προληπτικού ελέγχου».
Διαπιστώθηκε, επίσης, η σχέση των αυξανόμενων επιπέδων των τιμών αναφοράς του PSA με την πρόοδο της ηλικίας. Οι ερευνητών τονίζουν ότι ο καθορισμός τιμών αναφοράς για το PSA ορού, ανάλογα με την ηλικία, αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για το διαχωρισμό της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη από τον καρκίνο του προστάτη.
Στατιστικά αποτελέσματα στα 9 έτη παρακολούθησης
Μείωση του κινδύνου θανάτου από τη νόσο είναι το αποτέλεσμα του προσυμπτωματικού ελέγχου. Συγκεκριμένα, η επίπτωση της νόσου ήταν 8.2% στο screening group και 4.8% στο control group. Ο κίνδυνος θανάτου από τη νόσο μειωμένος σχεδόν σε σημαντικό ποσοστό, σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο. «Άρα το screening, πράγματι, προκάλεσε μείωση κατά 20% των θανάτων, αλλά αυτό επετεύχθη με υπερδιάγνωση!», επισημαίνει ο Γ. Γρ. της Ε.Ο.Ε.
Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές
Παλιότερα, η διάγνωση δεν μπορούσε να γίνει νωρίς γιατί δεν υπήρχαν τα μέσα. Έτσι, οι θεραπευτικές επιλογές ήταν πολύ περιορισμένες λόγω ακριβώς αυτής της αδυναμίας έγκαιρης διάγνωσης της νόσου. Αλλά και για τις τιμές του PSA κάποτε τα πράγματα ήταν απλοϊκά. Πλέον έχει γίνει σαφές ότι ο κίνδυνος για τη νόσο είναι εξατομικευμένος με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. «Σήμερα, επιδιώκουμε να αποδείξουμε την πραγματική αξία του προληπτικού ελέγχου, αλλά επιδιώκουμε και να πείσουμε ότι επιλογές ριζικής θεραπείας υπάρχουν, μόνο όταν υπάρχει η έγκαιρη γνώση για την ύπαρξη ή όχι της νόσου», τονίζει ο κ. Αναγνώστου.
«Συμπερασματικά, θα προτείναμε οι ιατροί να μη δίνουν πλέον γνωματεύσεις του τύπου «Το PSA σου είναι φυσιολογικό ή παθολογικό», αλλά να ενσωματώνουν και άλλες παραμέτρους του προληπτικού ελέγχου στο σχετικό κίνδυνο για νόσο του ασθενή τους, πείθοντας ασθενείς συνηθισμένους να βλέπουν τιμές-όρια που δίνει ένα εργαστήριο για το PSA, ότι υπάρχει εξατομικευμένη ανάγκη για προληπτικό έλεγχο», καταλήγει ο κ. Αναγνώστου.
*Θεόδωρος Αναγνώστου, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας Επιμελητής Α’ Ε.Σ.Υ., Ουρολογική Κλινική Α.Ο.Ν.Α. «Αγ. Σάββας»
Ο Σεπτέμβριος μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τη νόσο
Ο καρκίνος του προστάτη είναι από τις πιο συχνές κακοήθεις ασθένειες που προσβάλλουν τους άνδρες άνω των 50 ετών και μάλιστα σημειώνει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Υπολογίζεται ότι ποσοστό μεγαλύτερο από 15% των καρκίνων στους άνδρες αφορούν τον προστάτη, ενώ περίπου το 10% όσων προσβάλλονται καταλήγουν από τη νόσο.
Ο Σεπτέμβριος διεθνώς έχει καθιερωθεί ως μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την αξία της εξέτασης και πρόληψης για τον καρκίνο του προστάτη.
Ο προληπτικός έλεγχος με βασική εξέταση τα επίπεδα του PSA (Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (Prostate Specific Antigen) στον ορό θα έπρεπε να είναι στις προτεραιότητες κάθε άνδρα μετά την ηλικία των 45 ετών.
Τα επίπεδα του PSA στον ορό χρησιμοποιούνται κυρίως σαν προγνωστικός δείκτης αλλά και για την πρώιμη ανίχνευση και τον έλεγχο της θεραπείας ασθενών με καρκίνο του προστάτη, τη σταδιοποίηση του καρκίνου και την ανίχνευση της επανεμφάνισης του.
Στόχος της δημόσιας υγείας, όπως μας επισημαίνει ο ιατρός Ουρολόγος και Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, Θεόδωρος Αναγνώστου*, για τον προστάτη είναι να προλάβει την εκδήλωση της νόσου στον πληθυσμό. Συγκεκριμένα, η πρωτογενής πρόληψη αποσκοπεί στη μείωση της επίπτωσης του καρκίνου με την αποφυγή της έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες κάθε είδους, ενώ η δευτερογενής πρόληψη αποβλέπει στη μείωση της θνησιμότητας με την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου του πληθυσμού που κινδυνεύει να εμφανίσει τη νόσο.
Τι είναι το PSA
Το Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (Prostate Specific Antigen – PSA) είναι μια γλυκοπρωτείνη με 237 αμινοξέα που παράγεται από τα φυσιολογικά, τα καλοήθη και τα καρκινικά προστατικά επιθηλιακά κύτταρα. Η κύρια λειτουργία του είναι η υγροποίηση του σπέρματος. Βρίσκεται στο σπερματικό και προστατικό υγρό, στον ορό και στα ούρα.
Η εξέταση του PSA
Ο έλεγχος του PSA δημιούργησε πράγματι «επανάσταση», σχολιάζει ο κ. Αναγνώστου, καθώς περίπου διπλασίασε τα ποσοστά ανεύρεσης της νόσου, ενώ οι νέες αυτές διαγνώσεις ήταν πολύ έγκαιρες άρα και «εντοπισμένης νόσου».
Ο σχετικός κίνδυνος για να διαγνωσθεί ένας άνδρας με τη νόσο αυξήθηκε από 8% τη δεκαετία του΄80 σε 18% στη δεκαετία που διανύουμε.
Οι διαφορετικοί παράγοντες κινδύνου στους ασθενείς
Από μελέτες που έγιναν τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, διαπιστώθηκε ότι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση της νόσου είναι η διατροφή, η φυλή, το οικογενειακό ιστορικό, οι ορμονικοί παράγοντες, οι γενετικοί παράγοντες αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες. «Είναι σαφές», τονίζει ο κ. Αναγνώστου, «ότι τόσο διαφορετικοί ασθενείς έχουν δεν έχουν όμοιες ανάγκες προληπτικού ελέγχου».
Διαπιστώθηκε, επίσης, η σχέση των αυξανόμενων επιπέδων των τιμών αναφοράς του PSA με την πρόοδο της ηλικίας. Οι ερευνητών τονίζουν ότι ο καθορισμός τιμών αναφοράς για το PSA ορού, ανάλογα με την ηλικία, αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για το διαχωρισμό της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη από τον καρκίνο του προστάτη.
Στατιστικά αποτελέσματα στα 9 έτη παρακολούθησης
Μείωση του κινδύνου θανάτου από τη νόσο είναι το αποτέλεσμα του προσυμπτωματικού ελέγχου. Συγκεκριμένα, η επίπτωση της νόσου ήταν 8.2% στο screening group και 4.8% στο control group. Ο κίνδυνος θανάτου από τη νόσο μειωμένος σχεδόν σε σημαντικό ποσοστό, σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο. «Άρα το screening, πράγματι, προκάλεσε μείωση κατά 20% των θανάτων, αλλά αυτό επετεύχθη με υπερδιάγνωση!», επισημαίνει ο Γ. Γρ. της Ε.Ο.Ε.
Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές
Παλιότερα, η διάγνωση δεν μπορούσε να γίνει νωρίς γιατί δεν υπήρχαν τα μέσα. Έτσι, οι θεραπευτικές επιλογές ήταν πολύ περιορισμένες λόγω ακριβώς αυτής της αδυναμίας έγκαιρης διάγνωσης της νόσου. Αλλά και για τις τιμές του PSA κάποτε τα πράγματα ήταν απλοϊκά. Πλέον έχει γίνει σαφές ότι ο κίνδυνος για τη νόσο είναι εξατομικευμένος με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. «Σήμερα, επιδιώκουμε να αποδείξουμε την πραγματική αξία του προληπτικού ελέγχου, αλλά επιδιώκουμε και να πείσουμε ότι επιλογές ριζικής θεραπείας υπάρχουν, μόνο όταν υπάρχει η έγκαιρη γνώση για την ύπαρξη ή όχι της νόσου», τονίζει ο κ. Αναγνώστου.
«Συμπερασματικά, θα προτείναμε οι ιατροί να μη δίνουν πλέον γνωματεύσεις του τύπου «Το PSA σου είναι φυσιολογικό ή παθολογικό», αλλά να ενσωματώνουν και άλλες παραμέτρους του προληπτικού ελέγχου στο σχετικό κίνδυνο για νόσο του ασθενή τους, πείθοντας ασθενείς συνηθισμένους να βλέπουν τιμές-όρια που δίνει ένα εργαστήριο για το PSA, ότι υπάρχει εξατομικευμένη ανάγκη για προληπτικό έλεγχο», καταλήγει ο κ. Αναγνώστου.
*Θεόδωρος Αναγνώστου, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας Επιμελητής Α’ Ε.Σ.Υ., Ουρολογική Κλινική Α.Ο.Ν.Α. «Αγ. Σάββας»