Εκπαίδευση και Τέχνη. Νέες Πολιτισμικές και Μουσειολογικές Προσεγγίσεις

Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε ο Οργανισμός “Heritage&Museums” στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, με κεντρικό θέμα “Εκπαίδευση και Τέχνη. Νέες Πολιτισμικές και Μουσειολογικές Προσεγγίσεις”, όπου μίλησαν η Πρόεδρος του H&M, εθνολόγος Λίλα ντε Τσάβες ( Lila de Chaves ), ο Πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Χρήστος Τεντόμας, η εκπρόσωπος του υπουργείου Παιδείας Πέννυ Σακκοπούλου, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος “Μελίνα Μερκούρη” Σπύρος Μερκούρης, ο καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης Δημοσθένης Δαββέτας, η Επίτιμη Γενική Δ/ρια του ΥΠΠΟ, ιστορικός τέχνης Μαίρη Μιχαηλίδου, η καθηγήτρια του Πα/μίου Πειραιώς Φωτεινή Ασδεράκη, η ζωγράφος – θεωρητικός Μερόπη Πρέκα, ο σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής και ο Δημοσθένης Δόγκας, αρχηγός των Ελλήνων Ναυτοπροσκόπων. Το “HERITAGE&MUSEUMS” αφιέρωσει την ημερίδα στη μνήμη της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη για την ουσιαστική συμβολή της στον Σύγχρονο Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και ειδικά στην εισαγωγή της τέχνης στην εκπαίδευση, κατά τη διάρκεια της θητείας της στο υπουργείο Πολιτισμού.

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του διαγωνισμού και της έκθεσης ζωγραφικής των μαθητών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από σχολεία της Αττικής και των νησιών του Αργοσαρονικού υπό τον τίτλο “Ζωγραφίζοντας την Ευρώπη”, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 22 έως 30 Απριλίου στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων (Πάρκο Ελευθερίας). Σύντομα, ο ΟΠΑΝΔΑ και το “HERITAGE&MUSEUMS” θα προχωρήσουν σε ειδική έκδοση με τα  επιλεγμένα  έργα των 95 μικρών ζωγράφων που συμμετείχαν στην έκθεση “Ζωγραφίζοντας της Ευρώπη”, εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία και πολιτισμό, την ιστορία της Ευρώπης και τη σημερινή εποχή της κρίσης, την οποία συνδιοργάνωσαν ο Οργανισμός “HERITAGE&MUSEUMS”, ο ΟΠΑΝΔΑ και το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Πρόκειται για μια σημαντική πρωτοβουλία της Προέδρου του Οργανισμού κας Λίλα ντε Τσάβες (Lila de Chaves ), η οποία ξεκίνησε πριν από 3 χρόνια και είχε την απόλυτη αποδοχή της μαθητικής κοινότητας και των αρμόδιων φορέων.

Στο μήνυμα του, ο Πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων Χρήστος Τεντόμας ανέφερε ότι  η κατανόηση της τέχνης συμβάλλει στην ενδυνάμωση της αξιοπρέπειας και της δημιουργικής δύναμης της ανθρώπινης ύπαρξης  και ο έφηβος μέσα από την τέχνη εκδηλώνει το δημιουργικό και ανεξάρτητο κομμάτι του εαυτού του.

Η ημερίδα ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Μελίνας Μερκούρη

Η Πρόεδρος του HERITAGE&MUSEUMS, Αντιπρόεδρος του European Museum Forum στο Council of Europe, εθνολόγος Λίλα ντε Τσάβες (Lila de Chaves)  έδωσε ως παράδειγμα για το ρόλο και τη σχέση της εκπαίδευσης με τη τέχνη μια φράση του  Πικάσο, ο οποίος είχε πει ότι “κάθε παιδί είναι ένας καλλιτέχνης και το πρόβλημα είναι πως θα παραμείνει καλλιτέχνης μετά την εκπαίδευση του”. Στη συνέχεια, υπογράμμισε τις έννοιες-κλειδιά για τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη της τέχνης – διαπροσωπικές σχέσεις, αυτοεκτίμηση, προσδοκίες, αποδοχή του Άλλου, κοινωνικό – πολιτισμικό πλαίσιο, συλλογικότητα, ομαλή ένταξη των μαθητών σε ομάδες, διαμόρφωση και ανάδειξη  των δεξιοτήτων των μικρών καλλιτεχνών. Πρέπει να υπάρχει μια διπλή σύνδεση ανάμεσα στο ρόλο της τέχνης στην εκπαίδευση και τη ζωή της μαθητικής κοινότητας με τα ενισχυμένα προσόντα των εκπαιδευτικών, επειδή η τέχνη είναι ένα μέσο προσωπικής και αυθόρμητης έκφρασης και πρέπει να αποτελεί κύριο μοχλό στη διεύρυνση της ελεύθερης ανθρώπινης συνείδησης.

Στο μήνυμα της, η εκπρόσωπος του υπουργείου Παιδείας  Πέννη Σακκόπουλου εξήρε τη σημαντική πρωτοβουλία της Λίλας ντε Τσάβες και του Χρήστου Τεντόμα για την ουσιαστική συμβολή στην ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού ρόλου της Τέχνης, αλλά και των μουσείων που αποτελούν τους θεσματοφύλακες της τέχνης.

Στο μήνυμα που έστειλε από τις Βρυξέλλες, ο ευρωβουλευτής, μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωκοινοβουλίου,  Θεόδωρος Ζαγοράκης απευθύνθηκε στους μαθητές που συμμετείχαν στον διαγωνισμό “Ζωγραφίζοντας την Ευρώπη”,  τονίζοντας ότι η Τέχνη και ο Πολιτισμός αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία στην κοινωνία των πολιτών της Ευρώπης μας και ότι τα έργα τους αποτυπώνουν όχι μόνο τη γνώση και τη φαντασία αλλά και την ανησυχία τους για τη σύγχρονη περίοδο κρίσης που διανύουμε. Εύχομαι πως η Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς θα λάβουν το μήνυμα για την ενίσχυση του μαθήματος των Εικαστικών στην Εκπαίδευση, το οποίο και θα έπρεπε να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος αυτής και όχι τομεάς δευτερεύουσας σημασίας. Με τη σειρά μου, ως μέλος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεσμεύομαι να δώσω το καλύτερο μου εαυτό για την υποστήριξη ανάλογων πρωτοβουλιών, αλλά και για την προώθηση μιας ευρωπαϊκής εκπαίδευσης πολύπλευρης και ακόμα πιο ουσιαστικής.

Αίσθηση προκάλεσε η αναφορά του Προέδρου του Ιδρύματος “Μελίνα Μερκούρη” Σπύρου Μερκούρη, ότι ζούμε σε μια εποχή που κυριαρχεί ο κυνισμός, η δυσπυστία, η ανασφάλεια, η διαφθορά, ο φόβος, ο τρόμος και το κυνήγι του κέρδους που αλλοιώνει χαρακτήρες και που οδηγεί σε οικονομική και ανθρωπιστική κρίση. Είναι απόλυτα αναγκαίο να βαδίσουμε σε μια νέα εποχή που η παιδεία και ο πολιτισμός θα έχουν πρωτεύοντα ρόλο στην πολιτική, στην κοινωνία και την οικονομία. Χρειάζεται συνείδηση αυτής της ανάγκης της αλλαγής από λαούς και πολιτικούς, αλλά και γνώση, μέθοδος, ομοψυχία, θάρρος και όραμα. Είναι επομένως επιτακτική ανάγκη να προγραμματιστεί σύντομα ένας εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των Λαών και των Πολιτισμών της Ευρώπης.

Επίσης, στην ομιλία του με θέμα “Διδάσκεται η Τέχνη;” ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Σορβώνης, ποιητής και εικαστικός Δημοσθένης Δαββέτας τόνισε ότι η Τέχνη εκφράζεται μέσα από το έμφυτο ταλέντο, το οποίο χρειάζεται να καλλιεργηθεί, αναφέροντας παραδείγματα από τη ζωή σπουδαίων Ελλήνων και ξένων δημιουργών, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως όλες οι μορφές τέχνης (ποίηση, μουσική, εικαστικές τέχνες, θέατρο κλπ.) συμβάλλουν σε αυτή την καλλιέργεια και διευρύνουν το υπαρξιακό μας πεδίο.

Η Μαίρη Μιχαηλίδου, Επίτιμη Γενική Διευθύντρια του ΥΠΠΟ, μέλος της Ακαδημαϊκής Επιτροπής του Μουσείου της Ιστορίας της Ευρώπης στις Βρυξέλλες αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτιστικού γίγνεσθαι, δίνοντας ως παράδειγμα το υπό ολοκλήρωση  μουσείο της Ιστορίας της Ευρώπης, όπου θα παρουσιάζεται η γέννηση, η εξέλιξη και η ταυτότητα των Ευρωπαϊκών πολιτισμών μέσα από την πολυμορφία και τις ιδιαιτερότητες τους.

Η Φωτεινή Ασδεράκη, Επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραία έδωσε αναλυτικά στοιχεία του ευρωπαίκού προγράμματος BEST στο οποίο συμμετέχουν  Ελληνες και Ευρωπαίοι εκπαιδευτικοί με στόχο την προώθηση της ιδέας της Ευρώπης μέσα από την καλλιτεχνική εκπαίδευση και έκφραση των νέων δημιουργών.

Ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του “ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ” και του παιδικού θεάτρου “ΑΕΡΟΠΛΟΙΟ” Νίκος Καμτσής αναφέρθηκε στο ρόλο του Θεάτρου και των Παραστατικών τεχνών στην εκπαίδευση και την καλλιέργεια των ανθρώπων από την παιδική ηλικία, δίνοντας μια μικρή παράσταση για παιδιά με δυο ηθοποιούς του γαι το πως λειτουργεί η εικαστική τέχνη και η θεατρική έκφραση στην ανάπτυξη και την καλλιέργεια των μελλοντικών δημιουργών.

Η Μερόπη Πρέκα με την ιδιότητα της ζωγράφου και θεωρητικού υπογράμμισε την ανάγκη αναβάθμισης των τεχνών στην εκπαίδευση, το οποίο πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα στην πολιτική κάθε αρμόδιου φορέα. Αναφέρθηκε στην πολύχρονη εκπαιδευτική της εμpειρία και την συνεισφορά της στη Unicef, ένα έργο ζωής για τα παιδιά στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ο Δημοσθένης Δόγκας, Δημοτικός Σύμβουλος και επικεφαλής παράταξης στο Δήμο Βάρης – Βουλιαγμένης αναφέρθηκε στο σημαντικό ρόλο του εθελοντισμού στην κοινωνία, αλλά και στο ρόλο της εκπαίδευσης των Ελλήνων Ναυτοπροσκόπων στη διατήρηση της Ναυτικής Τέχνης και Παράδοσης δόνοντας ως παράδειγμα την κατασκευή παραδοσιακών σκαφών με βάση των ιστορικών δεδομένων και ενός μουσείου στη Μητυλήνη όπου θα εκπαιδεύονται νέοι. Ειδική μνεία έκανε στις καινοτόμες δραστηριότητες εθελοντισμού και κοινωνικής προσφοράς του Κέντρου Τεχνών, Ιδεών και Πολιτισμού VOULA PARK.

Κλείνοντας την ημερίδα, η Πρόεδρος του HERITAGE&MUSEUMS Λίλα ντε Τσάβες, τόνισε ότι τα βασικά συμπεράσματα της ημερίδας είναι ότι ειδικά στη σημερινή δύσκολη οικονομική και ανθρωπισιτκή εποχή της κρίσης, όπου οι άνθρωποι καλούνται να βιώσουν μια δύσκολη καθημερινότητα, μόνο μέσα από τις Τέχνες που αποτελούν ύψηστη πνευματική τροφή, μπορεί να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη που οδηγεί στο μετασχηματισμό αντιλήψεων μέσα από την αισθητική εμπειρία. Ακόμη, ανέφερε ότι η έκθεση θα ταξιδέψει φέτος στις Βρυξέλλες, στο κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ανακοίνωσε τη μελλοντική διαπολιτισμική διάσταση του διαγωνισμού με την αμφίδρομη συνεργασία άλλων χωρώνν της Ευρώπης. Στόχος είναι, συμπλήρωσε, εξωστρέφεια στο χώρο της παιδείας προσφέροντας τη δυνατότητα στον μαθητή που κερδίζει το πρώτο βραβείο να επισκεφθεί και να γνωρίσει το μουσείο που βραβεύτηκε αντίστοιχα την ίδια χρονιά ως το καλύτερο Ευρωπαϊκό μουσείο από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Όσον αφορά τα φετινά βραβεία του H&M, αξίζει να σημειωθεί, ότι το 1ο βραβείο είναι ένα 3ήμερο πολιτιστικό ταξίδι για τον  νικητή Παναγιώτη Γάφο, μαθητή  της Β΄ Λυκείου από το 1ο Γενικό Λυκείο Πειραιά, με τη συνοδεία ενός γονέα του στο Μουσείο των Πολιτισμών της Ευρώπης και της Μεσογείου ΜUCEM (www.mucem.org) στη Μασσαλία, το οποίο τιμήθηκε φέτος από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως το καλύτερο ευρωπαϊκό μουσείο της χρονιάς – European Museum of the Year Award – EMYA 2015. Το 2ο και το 3ο βραβείο είναι χρηματικό ποσό των 300 και των 200 ευρώ αντίστοιχα, τα οποία κέρδισαν η μαθήτρια της Β΄ Λυκείου Βασιλεία Μακρή, από την Ελληνογαλλική Σχολή Ουρσουλινών και ο μαθητής της Α΄ Λυκείου Πέτρος Καλλιγάς από το 27ο Λύκειο Αθηνών. Όλα τα βραβεία είναι προσφορά του Οργανισμού “HERITAGE&MUSEUMS” (Πολιτιστική Κληρονομιά και Μουσεία).