Αμαζόνιος: Παγκόσμιες οι συνέπειες της φωτιάς στους πνεύμονες του πλανήτη

Αμαζόνιος-1

Τεράστια είναι η φυσική καταστροφή που προκαλεί η πυρκαγιά που κατακαίει εδώ και μέρες τα τροπικά δάση του Αμαζονίου, στη Βραζιλία και παρόλο που η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτιμηθεί προς το παρόν, πριν δύο ημέρες, το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας (INPE) έκανε λόγο για σχεδόν 2.500 νέες πυρκαγιές μέσα σε μόλις 48 ώρες στο σύνολο της Βραζιλίας. 

Φέτος, σχεδόν 73.000 φωτιές καταγράφηκαν στα δάση του Αμαζονίου από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο. Το 2018 είχαν σημειωθεί 39.759 φωτιές, σύμφωνα με το INPE. Αυτό σημαίνει αύξηση κατά 84% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της περασμένης χρονιάς.

Με επιφάνεια 5,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, ο Αμαζόνιος είναι το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου μας και αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 10% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Είναι το σπίτι τεράστιων πληθυσμών θηλαστικών, πουλιών, αμφίβιων και ερπετών – εκ των οποίων το 75% είναι μοναδικά εκεί. Κάθε δύο ημέρες ανακαλύπτεται ένα νέο είδος φυτού ή ζώου στον περιβαλλοντικό αυτό θησαυρό του πλανήτη.

Ο μέχρι στιγμής αριθμός των πυρκαγιών το 2019 είναι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν οι μετρήσεις του ινστιτούτου. Ενδιαφέρον έχει ότι ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο κατηγορεί μη κυβερνητικές οργανώσεις για εμπρησμούς που έχουν ως στόχο να τον βλάψουν. Ωστόσο οι δηλώσεις Μπολσονάρο δεν φαίνεται να ευσταθούν.

Σε ποιο ποσοστό είναι “φυσιολογικές” οι φωτιές στον Αμαζόνιο;

Οι φωτιές θεωρούνται συνήθεις στον Αμαζόνιο κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου που διαρκεί από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο. Μπορούν να προκληθούν από φυσικούς παράγοντες, όπως από κεραυνούς, αλλά και από ανθρώπινους όπως από αγρότες και υλοτόμους που καθαρίζουν τη γη για καλλιέργεια, βόσκηση ή οικοδόμηση.

Οι ακτιβιστές επιμένουν η αντιπεριβαλλοντική ρητορική του προέδρου Μπολσονάρου έχει ενθαρρύνει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και τις αποψιλώσεις.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως, αν οι φωτιές εξακολουθήσουν να καίνε, οι επιπτώσεις όχι μόνο για τη Βραζιλία, αλλά και τον πλανήτη θα είναι ολέθριες.

Ο Κάρλος Νόμπρε, επικεφαλής ερευνητής του Ινστιτούτου Ερευνών του πανεπιστημίου του Σάο Πάολο, αναφέρει ότι οι μαζικές φωτιές στον Αμαζόνιο οφείλονται πρωτίστως σε ανθρωπογενείς παράγοντες (δεν πρόκειται για πυρκαγιές από φυσικά αίτια, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην ανεξέλεγκτη αγροτική δραστηριότητα στα παρθένα δάση της Βραζιλίας) και εξηγεί πως η εντατικοποίηση της μαζικής αποψίλωσης των δασών οδηγεί τα δάση σε οριακό σημείο: Εκεί όπου από οάσεις υγρασίας θα μετατραπούν σε σαβάνες, με δυσοίωνες συνέπειες για το κλίμα, την άγρια ζωή και τους κατοίκους των δασών.

Ο Νόμπρε τόνισε πως η αποψίλωση οδεύει σε αύξηση κατά 20-30% φέτος και «είναι πολύ πιθανό να ξεπεράσει σε έκταση τα 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα για πρώτη φορά σε μία δεκαετία».

«Δυστυχώς στη γεωργία σε εδάφη τροπικών δασών η φωτιά χρησιμοποιείται ακόμη ως γεωργική μέθοδος. Πολλές από αυτές τις φωτιές εξαπλώνονται γρήγορα και καίνε μεγάλες δασικές εκτάσεις. Στη Βραζιλία αλλά και σε άλλες χώρες από όπου περνά ο Αμαζόνιος οι αγρότες συνηθίζουν να κόβουν τροπικά δέντρα και στη συνέχεια να αφήνουν το έδαφος για περίπου τρεις μήνες να αποξηρανθεί. Έπειτα βάζουν φωτιές, ώστε η γη να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για αγροτικούς σκοπούς».

Αυξάνονται τα ποσοστά αποψίλωσης τροπικών δασών

Όπως επισημαίνει ο Κάρλος Νόμπρε, οι παραπάνω πρακτικές είναι συνηθισμένες στη Βραζιλία. «Φέτος όμως παρατηρούμε αύξηση των δασών που αποψιλώνονται» αναφέρει στη DW. H αποψίλωση σε κάποιες περιοχές φτάνει στο 30% με 40% σε σχέση με πέρυσι. Αν και οι φωτιές σε δασικές εκτάσεις που μετατρέπονται σε καλλιεργήσιμες είχαν κατά περιόδους απαγορευθεί, σήμερα η κατάσταση είναι εκ νέου ανεξέλεγκτη.

«Οι φωτιές αυξάνονται. Υπάρχει μια κακή παράδοση στον αγροτικό τομέα στις περιοχές του Αμαζονίου που στηρίζει την εκτεταμένη πρόκληση πυρκαγιών» αναφέρει ο Βραζιλιάνος ερευνητής.

Ο Κάρλος Νόμπρε μάλιστα επιρρίπτει ευθύνες για την άναρχη κατάσταση που επικρατεί στα δάση του Αμαζονίου στον πρόεδρο της χώρας. Ο Μπολσονάρο σε μήνυμά του προς τους αγρότες της Βραζιλίας, τους είχε ενθαρρύνει να συνεχίσουν τις επίμαχες αγροτικές δραστηριότητες σε αποψιλωμένες περιοχές του Αμαζονίου, γιατί με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν στις ανάπτυξη της οικονομίας.

«Οι αγρότες εξέλαβαν το μήνυμα ως εξής: Ας αποξηράνουμε κι άλλες εκτάσεις, ας κόψουμε κι άλλα δέντρα, ας βάλουμε κι άλλες φωτιές γιατί δε θα μας τιμωρήσει κανείς».

Για το Βραζιλιάνο ερευνητή η κατάσταση είναι κρίσιμη, δεδομένου ότι ολοένα περισσότεροι αγρότες και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στα δάση του Αμαζονίου δεν τηρούν τους νόμους και προβαίνουν σε παράνομες δραστηριότητες. Για τον Κάρλος Νόμπρε μόνη λύση στο σύνθετο αυτό πρόβλημα που απειλεί όχι μόνο τη Βραζιλία αλλά και το παγκόσμιο οικοσύστημα, δεδομένου ότι η περιοχή του Αμαζονίου θεωρείται πνεύμονας για τον πλανήτη, είναι η σύγχρονη εκπαίδευση των αγροτών και η τήρηση των υπαρχόντων νόμων.

Σημαντικό επίσης είναι να μπει άμεσα φρένο στις παράνομες αποψιλώσεις τροπικών δασών και να δοθεί έμφαση στην εντατικοποίηση των μηχανισμών πρόληψης πυρκαγιών.

Διεθνής ανησυχία

Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν εξόργισε τον Βραζιλιάνο ομόλογό του, αποκαλώντας τις πυρκαγιές που κατακαίνε εδώ και ημέρες τα δάση του Αμαζονίου «παγκόσμια κρίση» που θα έπρεπε να βρίσκεται στην ατζέντα της Συνόδου των G7 στο Μπιαρίτζ της Γαλλίας.
«Το σπίτι μας καίγεται. Κυριολεκτικά. Τα δάση του Αμαζονίου – οι πνεύμονες του πλανήτη μας που παράγουν το 20% του οξυγόνου μας – φλέγονται. Πρόκειται για διεθνή κρίση. Μέλη της G7, ραντεβού σε δυο ημέρες για να συζητήσουμε αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση», τόνισε χθες ο Μακρόν μέσω Twitter.

Άμεση ήταν η απάντηση του ακροδεξιού Ζαΐρ Μπολσονάρου που κατακεραύνωσε τον Μακρόν πως «εργαλειοποιεί ένα εσωτερικό ζήτημα της Βραζιλίας και των άλλων χωρών όπου εκτείνεται ο Αμαζόνιος» για να καρπωθεί «προσωπικά πολιτικά οφέλη» και πως έχει υιοθετήσει «εντυπωσιοθηρικό τόνο που δεν συμβάλλει με κανέναν τρόπο να επιλυθεί το πρόβλημα».

«Διεθνή κρίση» χαρακτήρισε απόψε τις πυρκαγιές στη Βραζιλία ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, δίνοντας ραντεβού με τους ομολόγους του της G7 για να συζητήσουν αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση στη σύνοφο κορυφής του Μπιαρίτς, το Σαββατοκύριακο.

«Οι πυρκαγιές στην Αμαζονία αποτελούν μια οξεία κατάσταση έκτακτης ανάγκης», η οποία θα πρέπει να συζητηθεί κατά τη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των Επτά (G7) αυτό το σαββατοκύριακο, δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, υποστηρίζοντας αίτημα του Εμανουέλ Μακρόν προς αυτή την κατεύθυνση.

«Η καγκελάριος είναι πεπεισμένη» πως το θέμα «πρέπει να περιληφθεί στην ημερήσια διάταξη των χωρών της G7, όταν συνεδριάσουν αυτό το σαββατοκύριακο» στο Μπιαρίτς, δήλωσε ο Στέφεν Ζάιμπερτ στη διάρκεια της τακτικής ενημέρωσης των δημοσιογράφων στο Βερολίνο. «Η καγκελάριος υποστηρίζει πλήρως τον Γάλλο πρόεδρο» στο ζήτημα αυτό, πρόσθεσε.

 

Facebook Comments

POST A COMMENT.